Bilirubin là gì? Bilirubin và các vấn đề sức khỏe

Khi những tế bào hồng cầu trong máu bị già đi, chúng dần bị thoái hóa. Lúc này một số chất trong hồng cầu bị chuyển hóa thành các chất khác. Trong đó hemoglobin sẽ chuyển đổi thành bilirubin. Một phần được chứa trong túi mật, một phần được lưu thông trong máu, phần còn lại sẽ được bài tiết ra ngoài. Vậy Bilirubin là gì? Chỉ số bilirubin cho biết gì về sức khỏe? Cùng Nesfaco tìm hiểu trong bài viết sau nhé!

Bilirubin là gì? Các nguyên nhân ảnh hưởng tới chỉ số bilirubin.

Trước khi đi tìm hiểu về chỉ số bilirubin có ảnh hưởng gì tới sức khỏe. Nesfaco sẽ đi tìm hiểu bilirubin là gì và những đặc điểm của nó.

Bilirubin là gì?

Bilirubin chính là sắc tố mật được sinh ra từ quá trình thoái hóa các tế bào hồng cầu già. Heme trong tế bào hồng cầu bị phân hủy và được di chuyển tới gan. Sau đó gan sẽ xử lý và tiết ra ngoài qua mật.

Quá trình này xảy ra tại các cơ quan nội mô như lá lách, gan và tủy xương. Các bilirubin tự do được vận chuyển thông qua albumin hay còn gọi là haptoglobin có trong máu tới gan.Trước khi tới được tế bào gan, phức hợp bilirubin- albumin được tách ra. Bilirubin được tiếp cận với màng tế bào gan và được vận chuyển tích cực qua màng tới các tế bào gan.

Lúc này tại gan bilirubin được gắn một hoặc hai gốc axit glucuronic vào gốc propionate của các bilirubin tự do. Lúc này sẽ hình thành các phức hợp gồm bilirubin monoglucuronat khoảng 15% và bilirubin diglucuronat khoảng 85%.

Các bilirubin phức hợp được gan bài tiết vào trong ống mật rồi xuống ruột non. Nếu không tới được mật, các phức hợp này sẽ được di chuyển vào máu và được bài tiết ra ngoài qua đường nước tiểu.

Sau khi tới ruột non, các phức hợp bilirubin được chuyển tới ruột già. Tại đây dưới tác dụng của các enzym do vi khuẩn đường ruột, các phức hợp này được thủy phân thành bilirubin tự do. Tiếp đó các bilirubin tự do này sẽ bị khử tạo thành các phức hợp không màu urobilinogen. Khoảng 20% phức hợp này được quay trở lại gan qua các tĩnh mạch cửa.

Các nguyên nhân làm tăng chỉ số bilirubin

Đối với người khỏe mạnh bình thường thì chỉ số bilirubin được đánh giá thông qua 3 chỉ số: bilirubin toàn phần, bilirubin trực tiếp và bilirubin gián tiếp. Cụ thể như sau:

• Trẻ sơ sinh: Chỉ số bilirubin toàn phần <10 mg/dl, bilirubin trực tiếp 0,2 mg/dl, bilirubin gián tiếp 0,5mg/dl.
• Trẻ em trên 1 tháng tuổi: chỉ số bilirubin toàn phần 0,3-1,2 mg/dl, bilirubin trực tiếp 0,3 mg/dl, bilirubin gián tiếp 0,7 mg/dl
• Người lớn: bilirubin toàn phần 0,2 – 1 mg/dl, bilirubin trực tiếp 0,4 mg/dl, bilirubin gián tiếp là 1 mg/dl.

Các nguyên nhân dẫn tới tăng chỉ số bilirubin:

Các bệnh lý về gan

Gan của người khỏe mạnh sẽ chuyển hóa bilirubin một cách dễ dàng để cho cơ thể bài tiết. Khi gan bị bệnh bilirubin sẽ không được chuyển hóa dần tích tụ lại. Một số bệnh gan làm tăng chỉ số bilirubin như: xơ gan, viêm gan virus…

Các bệnh lý về túi mật, ống mật

Ống mật bị tổn thương, tắc nghẽn làm cho sự chuyển hóa bilirubin không thể vận chuyển. Điều này dẫn tới bilirubin trong máu tăng lên. Hội chứng cholestasis làm giảm dòng chảy dịch mật, gây ra tắc nghẽn trong ống mật hoặc suy giảm khả năng bài tiết dịch mật từ gan làm tăng hàm lượng bilirubin.

Sỏi thận, khối u ở gan, ống mật, túi mật hay tuyến tụy cũng làm cho khả năng tắc nghẽn ống mật. Vì vậy làm cho sự chuyển hóa giảm đi, dẫn tới hàm lượng của chúng tăng lên.

Do di truyền, bẩm sinh.

Một số bệnh lý bẩm sinh như tan máu bẩm sinh hay còn được gọi là hemolytic anemia. Đây là hội chứng làm cho tế bào hồng cầu phân hủy sớm. Chính điều này làm cho lượng bilirubin sản sinh ra nhiều dẫn tới hàm lượng bilirubin trong máu cao.

Do sử dụng một số loại thuốc điều trị

Các loại thuốc có chứa kháng sinh riphampixin hay còn gọi là mycobutin và probenecid  dùng trong việc điều trị bệnh gút gây ra hội chứng cholestasis và làm cản trở sự chuyển hóa bilirubin trong mật.

Một số loại thuốc khác như kháng sinh erythromycin, estrogens, anabolic steroids, acetaminophen, chlorpromazine cũng gây cản trở sự vận chuyển của bilirubin làm hàm lượng của chúng trong máu cũng tăng lên.

Chỉ số Bilirubin cho biết gì về sức khỏe

Khi chỉ số bilirubin cao  sẽ dẫn tới khả năng nhiễm các bệnh về gan cao hơn người bình thường. Đối với trẻ sơ sinh việc xác định sớm chỉ số bilirubin rất quan trọng. Nếu hàm lượng bilirubin gián tiếp cao có thể dẫn tới tổn thương tế bào não của trẻ. Điều này có thể làm cho trẻ sơ sinh bị chậm phát triển, mất thính lực, rối loạn vận động, nặng hơn nữa có thể gây tử vong…

Khi hàm lượng bilirubin cao gây ra bệnh vàng da ở trẻ nhỏ. Thông qua việc xét nghiệm này giúp bác sĩ chẩn đoán sớm các bệnh về gan, mật,  bệnh lý về máu giúp cho việc điều trị dễ dàng hơn.

Tham khảo thêm:

• Tìm hiểu về phác đồ điều trị rối loạn lipid máu
• [Giải đáp] Người bị máu nhiễm mỡ có ăn được trứng không?

Kết luận

Qua bài viết trên Nesfaco đã giúp bạn hiểu về bilirubin là gì?Các nguyên nhân cũng như tầm quan trọng của chỉ số bilirubin. Nếu còn điều gì thắc mắc cần thêm giải đáp về chỉ số bilirubin hãy liên hệ theo địa chỉ:

CÔNG TY CỔ PHẦN NESFACO

• Địa chỉ: Tòa Nhà Gic, 228B Bạch Đằng, Phường 24, Q.Bình Thạnh, Tp.HCM.
• Hotline: 0866.626.768 – 0911.934.131
• Website: https://ondinhtieuduong.com
• Email: info@nesfaco.com